بتن ریزی چیست

بتن ریزی چیست

بتن یک مصالح ساختمانی است که به دلیل دوام و مقاومت بالایی که دارد بسیار پر کاربرد است بتن ریزی به معنای ریختن بتن در محل اجرای سقف ، کف ، فونداسیون و … می باشد. به منظور شکل دهی بتن از قالب بتن ریزی استفاده می گردد که در انواع چوبی و فلزی موجود می باشد.

مراحل بتن ریزی

پیش از آغاز بتن ریزی رعایت چند نکته ضروری است. یکی از این موارد شرایط به کارگیری نیروهای انسانی است. بتن ریزی باید به نیروهای صاحب صلاحیت و دارای تجربه و دانش کافی واگذار گردد. تمامی وسایل و تجهیزاتی که به منظور اختلاط بتن مورد استفاده قرار می گیرند باید کاملا تمیز باشند. حتی الامکان پیمانه کردن مصالح تشکیل دهنده بتن باید به طریق وزنی انجام شود.

از دیگر نکاتی که پیش از بتن ریزی باید به آن توجه نمود، آماده سازی محل بتن ریزی است. تمامی مواد زاید باید از محل بتن ریزی زدوده شده و قالب بتن ریزی نیز کاملا تمیز و روغن اندود گردد. آرماتورها باید پیش از بتن ریزی مطابق با نقشه های اجرایی در جای خود قرار داده شوند. تمامی میلگردهای قطعه بتون آرمه باید تمیز و عاری از هر گونه آلاینده گردند. پس از آن، آرماتوربندی انجام شده از نظر قطر میلگردها ، تعداد و فاصله مورد بررسی قرار می گیرند. شایان ذکر است که مصالح بنایی که در تماس با بتن قرار دارند باید به خوبی خیس شوند.

پس از بررسی های انجام شده، عملیات بتن ریزی با دستگاه بتن ریز انجام می شود. استفاده از ویبراتور در حین بتن ریزی به منظور متراکم کردن بتن ضروری است. تنها زمانی می توان از ویبراتور استفاده نکرد که بتن از نوع خود تراکم باشد. یکی از مواردی که در عملیات بتن ریزی باید بدان توجه داشت، رعایت حداقل پوشش روی میلگردها می باشد. به طور کلی مراحل بتن ریزی شامل آماده سازی بتن ، آرماتوربندی و قالب بندی ، بتن ریزی و متراکم کردن بتن با ویبراتور است.

بعد از بتن ریزی نیز نیاز به اقداماتی برای نگهداری بتن می باشد. از مهم ترین نکات پس از بتن ریزی زمان مناسب قالب برداری می باشد. قالب بتن ریزی نباید پیش از رسیدن بتن به مقاومت مورد نیاز برداشته شود. پس از برداشتن قالب ها به منظور جلوگیری از ترک خوردن بتن عمل آوری انجام می شود که به دو صورت عایقی و آب دادن به بتن بعد از بتن ریزی قابل انجام است.

• بتن ریزی سقف

در پروژه های با حجم بالا ، باید محل قطع بتن ریزی از پیش تعیین و در نقشه های اجرایی مشخص گردد. عملیات بتن ریزی باید تا محل درزهای اجرایی ادامه یابد. در صورتی که به دلیل بروز مشکلی بتن ریزی متوقف گردد، به منظور از سر گیری عملیات، باید محل قطع بتن ریزی آماده شود.

• بتن ریزی فونداسیون

پیش از آغاز اجرای فونداسیون ساختمان ، باید بستر فونداسیون با بتن مگر آماده و رگلاژ شود. حداقل ضخامت اجرای بتن مگر به این منظور ۱۰ سانتی متر می باشد. پس از آرماتوربندی و قالب بندی ، عملیات بتن ریزی فونداسیون انجام می شود. در صورت عدم نیاز به قالب بندی باید با کمک پوشش پلاستیکی و سایر روش های مشابه از جذب آب بتن توسط زمین اطراف شالوده جلوگیری به عمل آید.

• بتن ریزی ستون ، دیوار و تیرهای اصلی

بتن ریزی دیوارها باید در لایه های افقی و با ضخامت یکنواخت انجام شده و هر لایه پیش از ریختن لایه بعدی کاملا متراکم گردد. به منظور جلوگیری از ایجاد درز و در پی آن عدم یکپارچگی بتن ، لایه جدید باید زمانی ریخته شود که لایه قبلی همچنان در حالت خمیری است.

بتن ریزی باید از گوشه های عضو شروع شده و تا قسمت مرکزی ادامه یابد. بتون ریزی باید به صورتی انجام شود که از جمع شدن آب در انتها و گوشه ها جلوگیری به عمل آید. از دیگر مواردی که در بتن ریزی ستون و دیوار باید به آن توجه نمود، ارتفاع سقوط آزاد بتن می باشد. به منظور جلوگیری از جدا شدن اجزا، حداکثر ارتفاع بتن ریزی باید به ۱/۲ متر محدود گردد.

• قالب بتن ریزی

به منظور قالب بندی بتن از قالب های فلزی و چوبی استفاده می گردد. گاهی نیز برای قالب بندی فونداسیون از آجر استفاده می شود. در پروژه های کوچک می توان از قالب های چوبی استفاده نمود. اما به طور کلی قالب های فلزی نسبت به نوع چوبی دارای مزایایی همچون ایجاد سطح صاف تر ، مقاومت در برابر احتراق و عمر بیشتر می باشند. در قالب بندی آجری فونداسیون به منظور جلوگیری از جذب آب بتن توسط آجر ، از پلاستیک استفاده می نمایند. پس از آن اقدام به بتن ریزی فونداسیون می نمایند.

همان طور که پیشتر نیز ذکر گردید، پیش از آغاز عملیات بتن ریزی سطح قالب ها باید تمیز گردند. در مواردی که دسترسی به کف قالب ها دشوار یا غیر ممکن است، باید با تعبیه دریچه های بازدید و کفشوی قالب ، امکان تمیز کردن قالب پیش از بتن ریزی را فراهم نمود. به منظور جلوگیری از اختلال در کار بتن ریزی ، باید حتی الامکان از به کار بردن بولت و کش های درونی در قالب پرهیز کرد.

تجهیزات مورد نیاز برای بتن ریزی

پمپ، ویبراتور و میکسر از جمله تجهیزات مورد استفاده در عملیات بتن ریزی می باشند. پمپ بتن به کمک یک لوله، بتن را به محل بتن ریزی انتقال می دهد. از این دستگاه بتن ریز برای بتون ریزی های متوسط تا حجیم و یا با مسیر پیچیده استفاده می گردد. پمپ بتن دارای انواع هوایی و زمینی می باشد. از پمپ هوایی می توان برای بتن ریزی فضاهای محدود و باریک استفاده کرد

ویبراتور بتن برای خارج کردن حباب هوا و متراکم کردن بتن مورد استفاده قرار می گیرد. این عملیات توسط شلنگ ویبراتور انجام می شود. موتور این دستگاه در انواع برقی، دیزلی و بنزینی می باشد. این دسته بندی بر اساس سوخت مورد نیاز برای روشن کردن دستگاه انجام می شود.ملات ترمیمی بتن میکسر بتن برای بتن ریزی در حجم های کم تا متوسط، استفاده می شود. این دستگاه با نام هایی همچون بتونیر و خلاطه نیز شناخته می شود. میکسر بتن در انواع دنده زیر و دنده کمر و در احجام مختلف تولید شده و مورد استفاده قرار می گیرد.

ضوابط بتن ریزی در هوای سرد

در حالتی که بتن ریزی در هوای سرد انجام شود به منظور اطمینان از عدم یخ زدگی بتن و همچنین دارا بودن کیفیت لازم ، باید دقت لازم در انتخاب مصالح مصرفی ، طرح اختلاط بتن ، شرایط اختلاط ، حمل ، ریختن و عمل آوری اعمال گردد. دمای بتن در طول مدت بتن ریزی و عمل آوردن بتن باید ثبت گردد تا اطمینان حاصل شود که محدوده توصیه شده در مبحث نهم مقررات ملی حفظ شده باشد.

استفاده از سیمان های آمیخته به ویژه سیمان پوزولانی در بتن ریزی در هوای سرد توصیه نمی شود. استفاده از مواد حباب زا و ساخت بتن با حباب هوا برای بتن هایی که در معرض یخ زدن و آب شدن های متوالی قرار می گیرند الزامی است.

شرایط بتن ریزی در هوای گرم

در هوای گرم شرایط سرعت بالای وزش باد ، دمای بالای محیط و نیز رطوبت نسبی کم حاکم می باشد که موجب کاهش کارایی و زمان گیرش ، مقاومت فشاری و دوام بتن می گردد. از این رو بهتر است که در چنین محیط هایی بتن ریزی زمانی از شبانه روز انجام شود که شرایط هوای گرم وجود نداشته و یا از شدت آن کاسته شود. همچنین در صورت تجاوز دمای بتن از حد تعیین شده در مقررات ملی ، باید پیش از آغاز بتن ریزی اقدام به کاهش دمای مخلوط به کمک سرد کردن مصالح مصرفی نمود.

نکات بتن ریزی

به منظور جلوگیری از کاهش کارایی بتن باید حتی الامکان محل ساخت مخلوط و بتن ریزی نزدیک به هم انتخاب گردد. در هنگام بتن ریزی ، بتن باید حالت خمیری داشته باشد تا به راحتی به فضای بین میلگردها نفوذ کرده و آنها را بپوشاند. در بتن ریزی قطعات سازه ای باید از مصرف بتن نیمه سخت و یا آلوده به مواد زیان آور خودداری گردد.

همچنین باید از مصرف بتن با اسلامپ کمتر از میزان مقرر نیز خودداری شود. با این وجود افزودن اسلامپ بتن تا هنگامی که هنوز از مخلوط کن تخلیه نشده، فقط با اجازه دستگاه نظارت و با افزودن دوغاب سیمان با یا بدون مواد افزودنی روان کننده میسر می باشد. مشروط بر اینکه نسبت آب به سیمان از حداکثر مقدار مجاز طرح فراتر نرود.

عملیات بتن ریزی

در محدوده درزها یا درزهای از پیش تعیین شده قطعات ، بتن ریزی باید از آغاز تا پایان به صورت عملیاتی سریع و پیوسته ادامه یابد. همان طور که پیشتر نیز ذکر گردید دمای بتن ریزی و عمل آوری باید ثبت گردد. حداقل دمای مجاز بتن ریزی و نگهداری آن به شرح زیر می باشد